แย้ คืออะไร
แย้เป็นสัตว์เลื้อยคลานชนิดหนึ่ง มีลักษณะคล้ายกิ้งก่าโดยในพื้นที่ภาคอีสานมักนิยมล่าเพื่อนำมาประกอบอาหารอย่างลาบและการนำมาย่างเนื้อแย้ จะมีรสชาติคล้ายเนื้อไก่ ทำให้ปัจจุบันนี้แย้ที่เป็นสัตว์ใกล้สูญพันธ์จากถิ่นที่อยู่ตามธรรมชาติ เนื่องจากถูกล่า จนต้องมีการอนุรักษ์รวมไปถึงการนำแย้มาเลี้ยง แทนที่จะปล่อยให้หาอาหารตามธรรมชาติ
ธรรมชาติของแย้
สัตว์เลื้อยคลานจำพวกเดียวกับกิ้งก่า มีขนาดใหญ่กว่าและไม่สามารถปรับสีผิวได้ตามสภาพแวดล้อม มีลักษณะตัวแบน หางราบ สีข้างแผ่ขยาย ไม่มีแผงหนามรอบลำตัว มีเกล็ดประมาณ 40 แถว เย้จะอาศัยและหากินบนดิน ต่างจากสัตว์เลื้อยคลานชนิดอื่นๆ ที่มักปีนขึ้นไปบนต้นไม้ โดยแย้จะอาศัยอยู่บริเวณพื้นที่โล่งโปร่ง น้ำท่วมไม่ถึง เนื่องจากไม่สามารถว่ายน้ำได้ ดินต้องมีลักษณะแห้งร่วนปนทราย และทำการขุดรูปเป็นโพรงลึกประมาณ 1 ฟุต เพื่อให้เป็นที่อยู่อาศัยรวมไปถึงที่หลบภัยจากสัตว์ชนิดอื่นๆ แย้จะออกมาหากินในช่วงเช้า และมุดรูกับไปในตอนเที่ยงไป หากช่วงไหนมีอุณหภูมิลดลงต่ำ แย้มักจะออกมานอนตากแดดบนพื้นดินเพื่อให้ร่างกายอบอุ่น สามารถพบเห็นได้ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ โดยในประเทศไทยพบแย้ทั้งหมดสามชนิดคือ
- แย้ผีเสื้อหรือแย้นา พบในภาคเหนือตะวันออกเฉียงเหนือและภาคกลางของประเทศไทย มีลักษณะสีสันสวยงาม มีลำตัวสีน้ำตาลปนเหลืองมีลายจุด ตัวผู้มีลายข้างสีส้มสลับดำที่ข้างลำตัว ส่วนตัวเมียจะมีสีอ่อนกว่าเล็กน้อยและมีจุดสีส้มตรงท้อง
- แย้เส้น พบในภาคใต้และภาคตะวันตกของประเทศไทย ลำตัวมีสีน้ำตาลอมเขียว บนหลังมีเส้นสีอ่อน 3 เส้น และมีจุดสีเทาเหลืองเรียงติดกันตั้งแต่บริเวณท้ายคอจนถึงโคนหาง
- แย้เหลืองหรือแย้จุด มักพบเปิดภาคตะวันออกและตะวันออกเฉียงเหนือ มีลักษณะคล้ายแย้เส้นลำตัวสีน้ำตาลอมเขียวบนหลังมีจุดขนาดใหญ่สีเขียวเหลืองหรือสีเขียวอมเทา
อาหารของแย้
แย้เป็นสัตว์เลื้อยคลานชนิดที่กินได้ทั้งพืชและสัตว์ เช่น หนอนนก ไส้เดือน ยอดอ่อนของพืช ทั้งยังช่วยกำจัดศัตรูพืชได้อีกด้วย หากทำการเลี้ยงแย้เป็นอาชีพและเลี้ยงเพื่ออนุรักษ์จะให้อาหารเพียงแค่ช่วงเช้าของวันเท่านั้น เนื่องจากช่วงบ่ายจะไม่โผล่ขึ้นมาด้านบน แล้วนอกจากไส้เดือนหรือพืชแล้ว สามารถให้เศษอาหาร หรือแม้กระทั่งแมลงที่พบในพื้นที่ทดแทนได้เช่นกัน
การเลี้ยงแย้
นอกจากจะเลี้ยงในพื้นที่โล่งเพื่ออนุรักษ์แล้ว ยังสามารถเลี้ยงเพื่อค้าได้อีกด้วย โดยการเลี้ยงเป็นอาชีพต้องการพื้นที่และบริเวณไว้อาจจะเลี้ยงในบ่อปูนหรือโอ่งขนาดใดก็ได้ เตรียมดินให้มีความลึกพอที่แย้จะสามารถขุดรูเข้าไปอยู่อาศัยได้ รวมถึงกกไข่ได้ จากนั้นจึงนำแย้ที่สามารถจับได้จากธรรมชาติมาลง ซึ่งแย้เป็นสัตว์กินง่ายอยู่ง่าย ให้อาหารเพียงวันละครั้งก็พอแล้ว
การขยายพันธุ์แย้
แย้เป็นสัตว์ที่ผสมพันธุ์ในช่วงปลายฤดูหนาวถึงฤดูร้อน โดยการผสมพันธุ์ของแย้ชาวบ้านจะเรียกว่าแย้กัดกัน เพราะเมื่อถึงเวลา แย้จะไปวิ่งไล่กัดกันคล้ายการทะเลาะ เมื่อเลยช่วงผสมพันธุ์แล้วแย้จะอุ้มท้องประมาณ 2 เดือนครึ่งและออกไข่ประมาณ 5 ถึง 9 ฟอง จากนั้นต้องใช้เวลาอีก 70 ถึง 90 วันกว่าไข่แย้จะฟักเป็นตัว โดยในช่วงที่ทำการฟักไข่ซึ่งตรงกับฤดูฝนแย้ทั้งตัวผู้และตัวเมียจะทำการจำศีลปิดรูไม่ขึ้นมาออกหาอาหาร ตั้งแต่เดือนมิถุนายนไปจนถึงเดือนพฤศจิกายนสำหรับแย้ตัวผู้ แต่สำหรับแย้ตัวเมียจะขึ้นมาออกหาอาหาร ถัดออกมาอีก 1 หนึ่งซึ่งก็คือเดือนธันวาคมนั่นเอง
ประโยชน์ของแย้
นอกจากจะเป็นแหล่งอาหารให้กับคนในพื้นที่แล้ว แย้ยังมีประโยชน์อีกหลายอย่างเช่น หากมีแย้อยู่ในบริเวณที่ทำการเกษตรจะช่วยกำจัดศัตรูพืชอย่างหนอนและแมลงหลากหลายชนิด เนื่องจากเป็นแหล่งอาหารอย่างหนึ่ง รวมไปถึงช่วยบ่งบอกสภาพอากาศอย่างสมบูรณ์ของพื้นที่นั้นด้วย เนื่องจากแย้จะทำการอพยพและย้ายหลังนี้ทันทีเมื่อเจอสภาพพื้นที่ที่แห้งแล้งจนเกินไป และทำการจำศีลเมื่อเข้าฤดูฝน
ขอขอบคุณข้อมูลจากหนังสือเลี้ยงสัตว์นาพารวย
ขอให้ทุกคนโชคดี
coachnong